De klassieke psychoses: schizofrenie, schizo-affectieve stoornis en de bipolaire stoornis
Inleiding
Op het jaarlijkse psychiatriecongres te Maastricht waren dit jaar diverse discussies en voordrachten over de nieuwe wet dwangopname en -behandeling (van BOPZ naar WVGGZ). Wat ik duidelijk hoorde was de angst dat de GGZ door maatschappelijke druk misbruikt kan gaan worden als ‘morele politie’ en hoe moet de GGZ zich daartegen verweren? Ik leg de historische achtergrond van die angst uit.
Deze WVGGZ (Wet verplichte GGZ) had er volgens de originele planning al moeten zijn maar is vertraagd. Nu geldt de Wet BOPZ (Bijzondere Opneming Psychiatrische Ziekenhuizen) uit 1994 nog. Die wet maakt een verschil tussen dwangopname en dwangbehandeling.
Het eerste geeft niet automatisch recht op het 2e! Voorwaarde voor een dwangopname is gevaar door de betrokken persoon veroorzaakt, wat verband houdt met een geestesstoornis terwijl hij vrijwillige hulp weigert. Het gevaar richt zich op de betrokken persoon zelf, op anderen of de openbare orde (denk aan (zelf)moord dreiging, vernieling, agressie e.d.).
Wet BOPZ: Dwangopname is geen dwangbehandeling
Dwangbehandeling kan nu alleen als het gevaar op de opname-afdeling opniéuw ontstaat en alleen door ingrijpen te keren is. Eerst wordt iemand ‘van straat gehaald, tegen zijn of haar wil’, omdat die gevaar veroorzaakt, dat zelf niet inziet en/of geen vrijwillige hulp wil (nadat de burgemeester de geneeskundige verklaring van een psychiater bekrachtigt). Daarna mag de opname-afdeling niks doen als iemand ter plekke geen gevaar veroorzaakt. Iemand zit daar dan, zonder behandeling.
De rechter komt altijd binnen 3 werkdagen op bezoek voor een BOPZ-zitting, om te bepalen of de dwangopname nog 3 weken moet worden voortgezet of moet stoppen. De rechter heeft het laatste woord. Bij deze zitting heeft de betrokken patiënt een (desnoods door de overheid betaalde) advocaat en zijn de betrokken hulpverlener(s) en eventuele andere mensen – die de betrokken patiënt graag erbij wil hebben – aanwezig.
Hierboven staat de acute dwangopname beschreven (IBS: inbewaringstelling). Er is ook een langer durende dwangopname, de RM (rechterlijke machtiging). Het in gang zetten daarvan – en het eindoordeel van de rechter – verloopt globaal op dezelfde manier.
Het gat van de wet BOPZ: niemand tevreden
In de praktijk is het verschil tussen (chronische) overlast en gevaar erg rafelig. Door de buitenwereld wordt gevaar vaak anders opgevat dan volgens de wet. Volgens de Wet BOPZ is er geen gevaar, de betrokken patiënt wil niks qua GGZ-hulp. En die is boos op de GGZ omdat die hem wilden komen ‘ophalen en opsluiten’. Een recept voor toekomstig wantrouwen.
De buitenwereld is boos op de GGZ ‘ómdat die niks doet’. De GGZ is de gebeten hond, die niemand tevredenstelt. “Moet er dan eerst een ongeluk gebeuren?!” Die vraag heb ik al vaker naar mijn hoofd gekregen. Vaker heb ik met “ja” geantwoord. De BOPZ staat bol van wantrouwen jegens de GGZ stond ooit in een vakblad. Het effect is dat de GGZ een slechter imago krijgt; vicieuze cirkel.
Het zelfbeschikkingsrecht is in Nederland erg groot en stevig verankerd. Veel GGZ-collega’s heb ik vaak horen zuchten dat verwaarlozing en maatschappelijke ondergang (mede door psychiatrische problemen) door de Wet BOPZ te veel of te lang wordt goedgepraat. Te veel hulpbehoeftige mensen vallen tussen wal en schip. Zie ook het volgende recente bericht:
“..Uit de cijfers is te lezen dat het totale aantal registraties van overlast door verwarde personen toenam .. in 2015… een stijging van 65 procent [vanaf 2011]. Het gaat hier om een toename van het aantal registraties van incidenten en niet om een toename van het aantal verwarde personen….” (https://www.politie.nl/nieuws/2016/februari/9/incidenten-verwarde-personen-stijgt-in-2015-opnieuw.html).
Een ander recent – naar – voorbeeld is de zaak van Bart van U, die terechtstaat voor de moord op ex minister Els Borst en zijn zus (zie http://nos.nl/artikel/2096145-bart-van-u-biedt-excuses-aan.html ).
Te veel bureaucratie, te veel schijven, te weinig plek voor de hardleerse praktijk.
De volgende blog hierover (deel 2) verschijnt 26 april. Kijk ook een s bij https://www.steflinsen-psychiatrie-partnerhulp.nl/help-de-ggz-verandert/
Reageer hieronder als je wilt.
Heb je bijvoorbeeld ervaring met BOP- situaties? Hoe kijk je daarop terug?
Related posts
