Hulpverlenen: wat is wijsheid bij onzekerheid? (1)
Hulpverlenen is omgaan met onzekerheid. Patiënten komen met klachten en problemen, maar de diagnose staat niet op hun voorhoofd geschreven en klachten zijn nooit eenduidig. Vandaag las ik 2 berichten die hierover gaan. Vandaag ga ik op een van deze 2 berichten in.
Een hulpverlener heeft maar 3 dingen tot zijn of haar beschikking: een goede bedoeling, een goede inzet en de overtuigingskracht van het woord (zeker in de GGZ). Pas als een patiënt overtuigd raakt, komen de mogelijke en nuttige middelen eraan te pas:
- een onderzoek
- een test
- een behandeling (een ingreep, een kuur met een geneesmiddel, een aantal zittingen bij bijvoorbeeld een fysiotherapeut of een gedragsadvies – denk aan een dieet).
Bron: pixabay.com
Als iemand niet overtuigd is van het nut van de test/onderzoek/ingreep, dan gebeurt er weinig, omdat de patiënt weigert of de ingreep/test/onderzoek niet (helemaal) afmaakt.
Antidepressiva: ook onzekerheid, maar niet nutteloos
Even vooraf: antidepressiva zijn effectief bij de behandeling van depressie, mits goed gebruikt en begeleid (ze zijn echter niet alleen maar zaligmakend).
Het artikel ging over een onderzoek naar het nut van antidepressiva bij het voorkómen van Alzheimerdementie later in het leven. Er is een verband tussen doorgemaakte depressie en een verhoogde kans op Alzheimer. Sommige (moderne) antidepressiva kunnen dat risico dempen, als ze langer worden gebruikt. Sommige (meer klassieke) antidepressiva zouden zelfs het tegendeel kunnen doen. Maar de diverse onderzoeksresultaten zijn tegenstrijdig. Dus, meer onderzoek is nodig.
In de huidige richtlijn staat dat je overschakelt naar een meer klassiek middel, ook bij oudere depressieve patiënten (60+’ers), als de moderne antidepressiva te weinig effect hebben gehad.
De onzekerheid is: bestrijd ik dan een huídig probleem mét een vergrote kans op een ander toekomstig probleem? Het antwoord is nog onduidelijk. Het zal nader, netjes en voldoende lang onderzocht moeten worden en dat duurt nog wel even.
Wat is nu verstandig om te adviseren aan de patiënt die tegenover me zit? Ten eerste is het gezond verstand belangrijk: het meest dringende probleem bestrijd je het eerst. Het liefst grijp je zo weinig mogelijk in. Alle verbetering die door gedragsverandering bereikt kan worden, raad ik mensen aan. Maar uit onderzoek is ook bekend dat het heel moeilijk is om mensen blijvend tot ander gedrag aan te zetten. Dus daarom nogmaals.
Hulpverlenen: wat is wijsheid bij onzekerheid?
Als hulpverlener heb ik een goede bedoeling en een goede inzet, maar ik ben niet verplicht om almachtig of helderziend te zijn; dat is onmogelijk. Goede uitleg en overtuigingskracht en blijven motiveren zijn daarbij belangrijk en dat kost tijd.
Dat laatste staat onder druk in de gezondheidszorg. Alles moet snel. Snel = goedkoop = goed. Dat is het uitgangspunt. Maar tijd is een heel belangrijke factor, bijvoorbeeld omdat mensen iets moeten verwerken, wennen of leren (zeker in de GGZ). Het ‘gewoon de knop omzetten’ is te simpel gedacht. De goede ingang vinden en goed uitleggen en samen afwegen zijn de belangrijkste bouwstenen voor een goede behandeling.
In mijn beide boeken schrijf ik ook uitgebreid over de drie pijlers bij de behandeling van depressie, manie en psychose. Dat zijn activering en leefstijladvies, psychotherapie en medicatie. Meer informatie vind je op mijn website.
Kijk je liever naar video? Kijk dan op mijn YouTube-kanaal stef linsen psychotherapie en psychiatrie expertise.
Heb jij je weleens onzeker gevoeld bij een behandeling (ondergaan of gegeven aan iemand)? Laat het hier weten en reageer.
De volgende blog gaat over onzekerheid bij de gebruiksduur en afbouw van antidepressiva.