Herstel na een depressie, manie of psychose
Herstel na depressie, manie of psychose is van diverse zaken afhankelijk. In december geef ik een voordracht over rouw en herstel na psychische klachten of ziekte. Dan ga ik in op de belangrijke factoren.
(Een periode van) psychische klachten en ziekte geven een forse deuk aan het zelfvertrouwen en zelf respect. Dit heeft veel te maken met het (verinnerlijkte) stigma (of taboe).
Een gebroken been of suikerziekte krijgen is minder schaamte en schuld beladen. Dat merk ik elke werkweek weer. T.o.v. vroger is het wel wat minder, maar niet zoveel. Het leeft nog steeds en leidt tot onderbehandeling: te laat, te kort, niet passend of helemaal niet (waarna problemen verzwaren en vaak later een groter probleem ontstaat).
Kun je herstellen na een amputatie?
Als je arm of been er (deels) af is dan groeit dat nooit meer aan. In die zin is herstel onmogelijk. Je kunt niet terug naar zoals het vroeger was. Je kunt wel d.m.v. een prothese opnieuwe leren lopen of handelingen aangepast doen. Dan ben je redelijk zelfredzaam, maar definitief anders dan je ooit was, maar wel ‘goed genoeg’. Bij herstel na depressie, psychose of manie is de ‘goed genoeg’ gedachte realistisch.
Kun je herstellen na een depressie, psychose of manie?
Ik kan een lang verhaal houden over soort depressie of psychose of ernst of duur van de manie of iemands geslacht, intelligentie, opleidingsniveau, burgerlijke staat enz. enz. Dat heeft allemaal invloed op herstelkansen. Maar als iemand niet kan rouwen dan is herstel veel moeilijker en langzamer of zelfs onmogelijk.
Ik suggereer niet dat goed herstel ná een depressie, psychose of manie onmogelijk is. Integendeel. Dat kan heel goed, maar rouwen en aanpassen van (vooral in het begin) snelheid en eventueel doelen is daartoe een voorwaarde. Gewoon ‘doen of er niks gebeurd is/ zand erover’ is onrealistisch.
Rouwen is een werkwoord
Makkelijk gezegd rouwen, maar hoe doe je dat? Het is lastig, moeilijk, soms grillig en gaat in golven. En niemand doet het op precies dezelfde manier. Ooit gehoord van (de Zwitserse) dr. Kübler –Ross? Zij werd bekend door 7 fasen te benoemen die ze opmerkte bij terminale patiënten. Niet iedereen doorloopt het hele rijtje in dezelfde volgorde of snelheid. Maar als het ‘proces af is’ eindigt het met aanvaarding (zij gaat uit van een langer durende stervensfase). Dit denkkader is goed toepasbaar bij ieder die zelf of bij een naaste te maken krijgt met een ernstige ziekte(periode) van welke aard ook.
Als mensen samen in de rouw zitten dan doen ze vaak niet in dezelfde volgorde of snelheid. Dat maakt het dan ingewikkeld. Rouw over hetzelfde kan hen zelfs uiteen drijven terwijl t over hetzelfde feitelijke verlies gaat.
In mijn boek Help mijn partner heeft en psychose! weid ik diverse paragrafen aan dit onderwerp. “Wie niet rouwt – omdat hij of zij [depressie – , manie – of] psychosegevoelig blijkt – is niet of te weinig bereid om de verstandige dingen te doen. Die kwetsbaarheid voor verdwijnt niet door het te ontkennen of ertegen te vechten! Aanpassing van de leefstijl, zoeken en aanvaarden van deskundige hulp, rekening leren houden met de eigen kwetsbaarheid is zuur én wijs. Iemand hoeft dit niet alleen te doen, dat is het goede nieuws. Door [depressie, manie of] psychose krimpt – in ieder geval tijdelijk – iemands (mentale) ‘kunnen’. Dit geldt voor iedereen (en hun naasten) met een ernstige ziekte.
Betrokkenen zijn vaak verdrietig, geschrokken of gekrenkt. Het kan voelen als ‘geen toekomst, alles verpest’. Het zelfbeeld krijgt een knauw. In het begin is het nieuw en wennen, dat is heel begrijpelijk. Het aanpassen kost pijn en moeite en gaat niet vanzelf.”
De werkwoorden 8 hoek is een hulpmiddel
De werkwoorden 8 hoek is een hulpmiddel bij een denkoefening op op een rij te krijgen waar het probleem zit. Iedereen in evenwicht zit mooi in het midden en alle werkwoorden zijn even groot/sterk. Als je kunnen krimpt door ziekte dan zal je de overige werkwoorden moeten aanpassen om evenwicht/het midden te houden. Uit het midden is ‘uit het lood’. Dat geeft spanning en hoe langer dat duurt hoe meer de gevolgen zich openbaren, lichamelijk of geestelijk of sociaal.
Probeer het voor jezelf eens in te vullen en vertel terug wat je ontdekt.